Göz kayması çocuklarda doğuştan gelen veya sonradan ortaya çıkan bir problem olarak görülebilmektedir. Göz hareketlerinin kontrolü doğumdan sonra ilk 4 ay içinde tam olarak gelişir. İlk 4 ayda ara ara olan göz kaymaları normal kabul edilebilir.
Sonradan ortaya çıkan göz kayması probleminin sebebi ise genellikle 2-4 yaş arasında yüksek görme bozuklukları (yüksek hipermetropi) veya nedeni bilinmeyen bir şekilde dışa kayma şeklinde olabilir. Peki çocuklarda göz kayması tedavisi kaç yaşından itibaren yapılabilir? Bir yaş sınırı var mı? Hayır bir yaş sınır yoktur, eğer bir şaşılık durumu gerçekten söz konusu ise mutlaka zaman kaybetmeden bir uzman hekime muayene olmak ve gerekli tedavinin belirlenerek uygun şekilde başlanması önem arz eder.
İçindekiler
Göz Kayması Tedavisi Seçenekleri
Eğer göz gelişimleri sırasında duraksama veya göz bozukluklarında normal sınırların dışında bir durum varsa, öncelikle bunların tedavisi gerekir. Örneğin 1 yaşını geçmiş bir çocukta eğer gözlerdeki hipermetropi değeri 2 numaranın üzerinde ise; öncelikle gözlük tedavisi başvurduğumuz bir yöntemdir. Çocuğunuzun gözlük takmayacağını düşünebilirsiniz ama mutlaka denemeniz gerekiyor. Çocuklar onlara iyi gelen gözlüklere şaşırtıcı derecede hızlı bir şekilde adapte olabiliyor.
Eğer göz bozukluğu tespit edilmemişse veya göz bozukluğunun düzeltilmesine rağmen, kayma sorunu devam ediyorsa bu durumda kapama tedavisi (göz tembelliği varsa) veya şaşılık ameliyatı seçenekleri gündeme gelmektedir.
Göz kayması tedavisi seçenekleri:
- Gözlükler (Özellikle hipermetropiye bağlı kaymalarda)
- Kapama Tedavisi (Göz tembelliğini tedavi etmek için)
- Nörotoksin (Botoks) Uygulaması (Bazı özel durumlarda)
- Prizma Gözlük (Genellikle yetişkinlerde veya geçici durumlarda)
- Göz Kayması Egzersizleri (Ortoptik tedavi - Sadece belirli kayma tiplerinde
Her Çocukta Ameliyat Gerekir Mi?
Hayır, her şaşılık ameliyat gerektirmez. Ancak eğer ameliyat gerekiyorsa (örn: doğumsal şaşılık, gözlükle düzelmeyen kaymalar), şaşılık ameliyatını ertelemek göz gelişimini veya iki göz ile birlikte görme yani 3 boyutlu görme yeteneğinin oluşmasına engel olabilir. Bu nedenle bazen 8-10 aylık bebeklerde de şaşılık ameliyatı uygulayabiliyoruz. Ancak mutlaka öncelikle göz bozuklukları araştırmasını yapıyoruz. Çünkü gözlük-kapama tedavisi gibi yöntemler ile de ameliyatsız şaşılık tedavisi gerçekleştirdiğimiz hastalarımız da hiç az değil.
Yalancı Şaşılık Nedir?
Bebeklerde burun kemerinin gelişmemişliğinden dolayı gözün iç beyazı belli olmadığı için özellikle yan bakışlarda bebeklerin gözünde kayma varmış gibi görülmektedir. Yalancı göz kayması (pseudostrabismus) olarak adlandırılan bu durum çoğu bebekte gözlemlenmektedir. Bebeklerin 1 yaşından sonra yüz kemikleri geliştiği için yalancı kayma bu süreçte genelde kendiliğinden kaybolmaktadır.
Her bebek mutlaka düzenli göz kontrolünden geçmelidir. Özellikle kayma şüphesinde kontrol zamanı beklenmeden göz muayenesi yapılmalıdır.
Ancak bebeklerin 6. ayı bu gibi durumların belirlenmesi ve göz kayması olup olmadığının saptanması için kritik bir zamandır. Göz muayenesi ile şaşılık olup olmadığı belirli ana kriterlere bakılarak anlaşılabilmektedir. Bu kriterlerden biri göz ekseninin açıklığına bakılarak önden arkaya ışık geçişini engelleyen bir durum (örn: doğumsal katarakt) olup olmadığının anlaşılmasıdır. Doğumsal katarakt veya gerçek şaşılık olup olmadığı da göz muayenesi esnasında belirlenebilmektedir.
Bebeklerde Göz Kayması Ameliyatı Zamanı Nedir?
Kalıcı göz kayması problemi anlaşıldığı durumlarda, ameliyattan önce gözlük gerektirecek derecede ise öncelikle tedavi yöntemi olarak gözlük ve kapama genellikle denenmektedir. Gözlük ihtiyacı gerektiren göz kayması problemlerinde gözlük tedavisi aksatılmamalıdır.
Gözlük veya kapama tedavisi gerektirmeyen (örn: doğumsal içe kayma), çapraz bakış (cross fixation) gelişen durumlarda, göz kaymasının erken müdahale (genellikle 6 ay - 2 yaş arası) ile düzeltilmesi gerekebilir. Bazı dışa kayma türlerinde ise şaşılık ameliyatı 3-4 yaş sonrasına da bırakılabilir. Mutlaka detaylı bir muayene ve takip ile ameliyat zamanına karar verilir.
Tekrar belirtmek gerekirse; şaşılık ameliyatı için kesin bir yaş sınırı yoktur. Herhangi bir ay veya yaşta her bebek ve çocuk şaşılık ameliyatı olabilir. Önemli olan göz muayenesinin yapılıp, görme gelişiminin sağlanması ve doğru zamanda doğru tedavinin uygulanmasıdır.
Unutmayalım ki gözlük tedavisine yanıt vermeyen, herhangi bir düzelme sağlamayan göz kaymaları için ameliyat kaçınılmazdır.
Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)
Çocuklarda şaşılık ameliyatı için ideal yaş nedir?
Şaşılık ameliyatı için kesin bir yaş sınırı olmamakla birlikte, "ideal yaş" kaymanın türüne göre değişir. Örneğin, doğuştan gelen içe kaymalarda (infantil ezotropya), beynin 3 boyutlu görme yeteneğini geliştirmesi için genellikle 6 ay ile 2 yaş arasında ameliyat önerilir. Gözlüğe bağlı kaymalarda ise önce gözlük denenir, düzelmezse ameliyat yaşı daha ileri olabilir.
Her göz kayması ameliyat mı gerektirir?
Hayır. Çocuklarda göz kayması tedavisinde ilk seçenek her zaman ameliyat değildir. Özellikle hipermetropiye bağlı içe kaymalarda (akomodatif ezotropya) sadece gözlük kullanımı ile kayma tamamen düzelebilir. Göz tembelliği varsa kapama tedavisi uygulanır. Ameliyat, genellikle bu yöntemlerin yetersiz kaldığı veya doğumsal/yapısal kaymalarda gereklidir.
Yalancı şaşılık nedir, ameliyat gerekir mi?
Yalancı şaşılık (pseudostrabismus), gözlerde gerçek bir kayma olmamasına rağmen, bebeğin burun kökünün basık olması nedeniyle gözlerin içe kayıyormuş gibi görünmesidir. Bu durum optik bir yanılsamadır ve bebek büyüdükçe kendiliğinden düzelir, tedavi veya ameliyat gerektirmez. Ancak gerçek şaşılığı dışlamak için mutlaka göz muayenesi yapılmalıdır.
Şaşılık ameliyatını ertelemek zararlı mıdır?
Eğer doktorunuz ameliyat önerdiyse, özellikle erken çocukluk döneminde (ilk 2-3 yaş) şaşılık ameliyatını ertelemek zararlı olabilir. Çünkü bu dönem, beynin iki gözle birlikte görmeyi (3 boyutlu görme) öğrendiği kritik periyottur. Ameliyatın gecikmesi, 3 boyutlu görme yeteneğinin kalıcı olarak kaybedilmesine ve göz tembelliğinin derinleşmesine yol açabilir.
Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.
