Göz kayması veya şaşılık olarak bilinen durum; gözlerdeki görme akslarının birbirine paralel olmamasıdır. Yani kişi bir gözü ile düz bakıp odaklanırken, diğer gözün aksı içe veya dışa doğrudur. Göz kayması türleri birbirinden farklıdır. Her şaşılık aynı değildir.
Örneğin; bir gözde tembellik olması, devamlı olması veya aralıklı olması gibi faktörlere göre göz kaymasının farklı türleri vardır. Göz kayması türleri belirlendikten sonra, tedavi şansı veya başarı şansı konusunda bilgi vermek daha sağlıklı olacaktır.
Bu durum dışardan bakan birisi için ise, hangi gözü ile nereye baktığının anlaşılmamasına neden olur ve sosyal yaşamda göz teması kurulması sorun hale gelir.
Şaşılık hastanın farklı yönlere bakıyormuş gibi görünmesine sebep olmaktadır. Oldukça sık rastlanan göz kayması problemi hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilmektedir. Göz kayması problemi eğer çocukluk veya bebeklik döneminden itibaren olduysa, beyindeki 3 boyutlu görme merkezi etkilenebilmektedir. Bu noktada beyin kayan gözdeki görüntüyü devre dışı bırakarak, bir gözü kullanmaya ve kayan gözde göz tembelliği gelişmesine neden olabilir.
Ancak yetişkinlerde sonradan ortaya çıkan göz kayması problemlerinde ise kayan gözdeki görüntünün beyin tarafından baskılanması yapılamadığı için çift görme şikayeti ortaya çıkabilmektedir.
İçindekiler
Kayma Yönüne Göre Göz Kayması Türleri
İçeri göz kayması EZOTROPYA; sol gözde kayma varsa sağa doğru, sağ gözde kayma varsa sola doğrudur.
Dışarı göz kayması EKZOTROPYA; sol gözde kayma varsa, sola doğrudur. Sağ gözde kayma varsa sağa doğrudur.
Nadir Görülen Göz Kayması Türleri
Ayrıca yukarı göz kayması; HİPERTROPYA olarak adlandırılır. Aşağı göz kayması ise HİPOTROPYA olarak adlandırılır.
Bunların da haricinde daha nadir görülen kayma türleri; gözün yukarı ve içe doğru kaydığı; İNFERİOR OBLİK HİPERFONKSİYONU var.
DUANE RETRAKSİYON SENDROMU; düz bakarken kayma yok veya hafif iken, sağa sola hareketlerde belirginleşen kayma vardır.
BROWN SENDROMU; Gözün yukarı bakışında kısıtlılığa neden olan, üst çapraz göz kasında (SUPERİOR OBLİK KAS) takılma veya sertleşme vardır.
ALTINCI SİNİR FELCİ; gözün dışarı bakması sağlayan kasta felç meydana gelmiştir. Bu nedenle gözde içe kayma meydana gelir, bu duruma çift görme eşlik ederken, gözün dışarı bakma hareketi de kısıtlıdır. Tutulan göz sağ göz ise, sağ göz sağa bakamaz. Sol gözdeki altıncı sinir felci meydana geldiyse, sol göz sola tarafa bakamaz.
Görmeyen Gözde Göz Kayması
Görmeyen veya az gören bir gözde kayma, içe doğru veya dışa doğru olabilir. Bu göz kayması türü DUYUSAL ŞAŞILIK olarak adlandırılır. Kayma eğer dışa doğru ise; Duyusal Dışa Kayma olarak adlandırılır ve yetişkinlerde gördüğümüz en sık kayma türlerinden birisidir.
Gözlükle Düzelen İçe Göz Kayması
Eğer göz kayması içe doğru ve gözlükle tamamen kontrol altına alınabiliyorsa, yani gözlük taktığında tamamen toparlıyorsa buna AKOMODATİF EZOTROPYA adını veriyoruz. Eğer gözlükle kısmen düzelme oluyor ancak tam düzelmiyorsa, buna da KISMİ AKOMODATİF EZOTROPYA adını veriyoruz.
Göz Kayması Nedenleri
Göz kayması doğuştan olabileceği gibi, çocukluk döneminde nedeni bilinmeyen bir şekilde ortaya çıkabilir. Çocuklarda önemli bir şaşılık nedeni ise, göz bozuklukları ve göz tembelliği tedavisinin zamanında yapılmamasıdır.
Kas felçlerine bağlı olarak çıkan göz kayması türleri çeşitli sebeplerden dolayı oluşabilmektedir. Yetişkinler için bu sebepler; diyabet, yüksek tansiyon, damar hastalıkları ve kafa travmaları olarak sıralanabilmektedir.
Sonradan hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan göz kayması türleri dışında doğuştan gelen göz kayması sebepleri de bulunmaktadır. Yüksek hipermetropi, astigmatizma ya da miyopi göz kaymalarına sebep olmaktadır. Göz kayması türleri: iç ve dışa doğru göz kayması, yalancı göz kayması, şaşılık ve altıncı sinir felci olarak sıralanabilmektedir.
Dışa Doğru Göz Kayması (Ekzotropya) Nedir?
En sık görülen göz kayması türü olan ekzotropya, yetişkinlerde veya çocuklarda görülebilmektedir. Genellikle zaman zaman ortaya çıkan gözün dışa doğru kayma problemi aşırı güneşli ortamlarda gözü kapatma ihtiyacı hissettirmektedir.
Ekzotropya rahatsızlığı bulunan hastalar yorgun veya ateşli olduğunda göz kaymaları daha da belirginleşmektedir. Dışa doğru göz kayması problemi zamanla git gide artabilmektedir, gözün dışa doğru kaymasında artış gözlemlendiğinde tedavi edilmesi gerekmektedir.
Yalancı Göz Kayması (Pseudostrabismus) Nedir?
Yalancı şaşılık durumu, gerçekte şaşılık bulunmaması ancak yüz şekline bağlı olarak insanların şaşılık var sanmasıdır. Özellikle burun kökü geniş olan bebeklerde sık rastladığımız bir sorundur. Bu gibi durumlarda özellikle sağa ve sola bakış sırasında bir göz burun arkasına gidiyor yani içe kayıyormuş gibi görülmektedir.
Altıncı Sinir Felci Nedir?
Göz kasının hareketini kontrol altında tutan sinire altıncı sinir adı verilmektedir. Göz kaslarının dışa doğru bakmasını sağlayan altıncı sinirde felç durumu olan kişilerin gözleri dışa doğru bakma fonksiyonunu kaybeder.
Altıncı sinir felci sebebiyle dışa doğru bakamayan göz iç tarafa yani buruna doğru bakmakta ve şaşılık meydana gelmektedir. Altıncı sinir felci sebebiyle gözlerde kayma ve çift görme gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır.
Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.
