Görme, yenidoğan döneminden itibaren özellikle ilk bir yılda olmak üzere hızla gelişir ve 7 yaşında sağlıklı bir yetişkinin görme kalitesine erişir. Doğumdan sonra hem gözün hem beynin anatomik, histolojik ve fizyolojik değişimiyle bu sağlanır.
Görmenin gelişimini sekteye uğratacak herhangi bir duruma erken müdahale edilmediğinde meydana gelecek görme kaybını geri döndürmek çok zor olduğundan, göz gelişiminin sağlıklı bir şekilde devam edip etmediğinin takibi çok önemlidir. Bu nedenle birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de bebek ve çocuk göz muayenesi doğumdan itibaren sağlık bakanlığının tarama programı kapsamındadır.
Doğum sonrası ilk muayene çocuk hekimi tarafından gerçekleştirilmektedir. Yenidoğan döneminden sonraki dönemde düzenli çocuk göz muayeneleri önem taşır. Hiçbir sorunu olmasa bile her bebek düzenli göz muayenesi olmalıdır.
İçindekiler
Bebeklerde Göz Muayenesi Hangi Ayda Yapılır?
Bebeklerde göz muayenesi mutlaka doğumdan sonra yapılmalıdır. Yenidoğan döneminde ilk muayene 15. gün kontrolünde çocuk doktoru tarafından yapılmakla birlikte, eğer imkan varsa ilk 3 ayda uzman bir göz hekimi tarafından da muayene edilmelidir.
Bu muayeneden sonraki ilk göz muayenesi bebek 6-9 aylıkken önerilir. Bu muayenede bebeğin her iki gözle takibi, şaşılık varlığı ve göz derecesinin olup olmadığı ve göz arkası değerlendirilir.
Eğer aile göz kayması, göz titremesi (nistagmus), göz bebeğinde beyazlık veya bebeğin takip etmediğinden şüpheleniyorsa mümkün olan en erken zamanda göz muayenesinin yapılması gerekir.
Hiçbir şikayeti olmasa bile tüm çocukların 3 yaş ve 5 yaş (okul öncesi) gibi dönemlerde ve sonrasında yıllık olarak düzenli göz muayenesinin yapılması gerekir. Ayrıca bu aşamada foto tarama cihazı gözlerde kayma varsa bunu da belirlemektedir.
Bebek Göz Muayenesi Nasıl Yapılır?
Bebek göz muayenesi özel testler ve yöntemler gerektirir. İlk olarak ışık reflekslerini kontrol ediyoruz, ışık refleksleri bize gözün sinir tabakasının çalışması konusunda önemli bilgiler verir.
Sonraki aşamada, kırmızı ışık yansıma testi yapıyoruz. Bu test ile doğumsal katarakt ve retina tümörlerini (retinoblastom) teşhis imkanı sağlıyor.
Muayenenin 3. aşamasında, bebeklerde obje takibi testini her iki göz için ayrı ayrı gerçekleştiriyoruz.
-
testimiz, şaşılık testleridir. Örtme açma testleri adını da verdiğimiz bu test ile şaşılık teşhisini gerçekleştirebiliyoruz.
-
aşamada ise göz numaralarının belirlenmesidir, bu aşamada (damlalı muayene ile) olası bir göz tembelliği erken teşhisi sağlanmış oluyor.
Son olarak retina taraması (göz dibi muayenesi) ile çocuk göz doktoru muayenesini tamamlıyoruz ve hastamıza detaylı bir epikriz raporu hazırlıyoruz.
Bebeklerde Göz Kayması
Bebeklerde göz kayması (şaşılık) ihmal edilmemesi gereken önemli bir konudur. Şüphe halinde bile mutlaka detaylı bir göz muayenesi gerekir.
Bebeklerde göz kayması, içe-dışa, yukarı-aşağı veya çapraz yönlü olabiliyor.
Böyle bir durumda mutlaka ayrıntılı bir göz muayenesi yapılmalı, altta yatan sebepler; nörolojik bozukluklar, doğumsal katarakt, retina anomalileri, görme azlığı, göz tembelliği ve göz bozukluğu araştırılmalıdır.
teşhisi kadar önem taşır. ile gerçek şaşılık birbirinden ayırt edilmelidir. Sonrasında ise numaralı veya prizmatik özel gözlükler ve ameliyat gibi seçenekler ile bebeklerde göz kaymasını tedavi ediyoruz.
Bebeklerde göz kayması tedavisi teşhisi kadar önem taşır. Yalancı şaşılık ile gerçek şaşılık birbirinden ayırt edilmelidir. Sonrasında ise numaralı veya prizmatik özel gözlükler ve şaşılık ameliyatı gibi seçenekler ile bebeklerde göz kaymasını tedavi ediyoruz.
Çocuklarda göz tembelliğinin en önemli sebepleri şaşılık ve kırma kusuru dediğimiz göz derecesinin olmasıdır. Bunların erken tespiti için düzenli göz kontrolü öneriyoruz. Ailesel yatkınlık olabileceği için, ailede kayma, tembellik veya diğer göz hastalığı öyküsü olanlar bu konuda daha titiz olmalı, bebeklikten itibaren düzenli göz kontrollerini aksatmamalıdırlar.
Bebeklerde Göz Çapaklanması Neden Olur?
Bebeklerde göz çapaklanması başlıca 2 nedenden dolayı ortaya çıkmaktadır. Birinci neden; solunum yolu enfeksiyonunu takiben göz nezlesi (konjonktivit) gelişmesidir. İkinci neden ise; doğumsal gözyaşı kanalı tıkanıklığı nedeniyle 1. aydan itibaren sulanma ve çapaklanma atakları oluşmaktadır.
Bu iki durumun ayrımı oldukça önemlidir. Bebeklerde göz çapaklanması iyi anlaşılması ve gerekirse hızlı bir şekilde tedavi edilmesi gereken bir sorundur.
Bebeklerde Göz Sulanması Masajı Nasıl Yapılır?
Bebeklerde gözyaşı kanalı tıkanıklığı, gözlerde sulanmaya ve çapaklanmalara neden olmaktadır. Bebeklerde göz sulanması durumunda öncelikle masaj tedavisi yapıyoruz. Bu masajın doğru teknik ile uygulanması çok önemlidir.
Ben öncelikle masajın göz suluyken yapılmasını öneriyorum. Buradaki amacımız göz yaşının göz kanalına giderek, basınçla kanalı açmasıdır. Bu nedenle kuru bir gözde masajın böyle bir etkisi olmayacaktır. Gözün iç kısmındaki pınar bölgesine (burun köküne doğru) hafifçe bastırılarak göz yaşının kanal içerisine gitmesini sağlamak yeterlidir.
Bebeklerde Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı Sondalama
Bebeklerde gözyaşı kanalı tıkanıklığı masaj ile açılmıyorsa 12. ayda (1 yaş) artık mutlaka sondalama adını verdiğimiz işlemi uyguluyoruz. Sondalama ile göz kanalında tıkanıklığa neden olan zarların açılmasını sağlıyoruz.
Sondalama işleminde, ucu sivri olmayan, künt uçlu ‘prob’ adını verdiğimiz bir yaklaşık 0.5 mm kalınlığında bir sondanın, kanal içerisinde 2-3 cm kadar ilerletilmesi ile kanalı açarak buruna ulaşılması işlemidir.
Biz sondalama işlemini mutlaka burun endoskopik kamera ile görüntülemesi eşliğinde yapıyoruz, yani buruna sondanın ulaştığının kamera ile görüyoruz ve sonrasında işlemi sonlandırıyoruz.
Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)
Bebeğimi ilk göz muayenesine ne zaman götürmeliyim?
Ailede şaşılık, göz tembelliği veya yüksek gözlük numarası öyküsü varsa, ilk 3 ay içinde çocuk göz doktoru tarafından muayene edilmelidir. Herhangi bir risk faktörü veya şikayet olmasa bile, her bebeğin 6-9 aylıkken ilk kapsamlı bebek göz muayenesini olması, göz tembelliği ve şaşılık risklerinin erken tespiti için çok önemlidir.
Kırmızı Yansıma Testi (Red Refle Testi) nedir?
Bebek göz muayenesinin en kritik parçalarından biridir. Doktor, özel bir ışıkla bebeğin gözüne bakar ve göz bebeğinden yansıyan ışığın rengini kontrol eder. Sağlıklı yansıma kırmızıdır (fotoğraf flaşı gibi). Yansımanın beyaz, sarı veya donuk olması (lökokori), doğumsal katarakt veya retinoblastom (göz tümörü) gibi acil tedavi gerektiren durumların habercisi olabilir.
Bebeklerde göz çapaklanmasının nedeni her zaman gözyaşı kanalı tıkanıklığı mıdır?
Hayır. Çapaklanma iki ana nedenden olur: Birincisi enfeksiyon (göz nezlesi/konjonktivit), ikincisi doğumsal gözyaşı kanalı tıkanıklığıdır. Enfeksiyonda gözde aşırı kızarıklık da görülür ve damla tedavisi gerekir. Gözyaşı kanalı tıkanıklığında ise genellikle kızarıklık olmadan sürekli sulanma ve sabahları yoğun çapaklanma olur; bu durumun tedavisi ise masaj veya sondalama işlemidir.
Bebek göz muayenesinde şaşılık (göz kayması) nasıl anlaşılır?
Çocuk göz doktoru, bebeklerde şaşılık teşhisi için "Işık Yansıma Testi" (Hirschberg) ve "Örtme-Açma Testi" gibi özel testler kullanır. Işık yansımasının göz bebeklerindeki pozisyonuna bakılarak veya bir göz kapatıldığında diğer gözün hareket edip etmediği gözlemlenerek gerçek şaşılık ile yalancı şaşılık (burun kökü basıklığına bağlı) ayrımı yapılır ve kaymanın derecesi ölçülür.
Bebek ve çocuk dostu bir ortamda muayene olmak için bize ulaşın.
Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.
