Şaşılık

Şaşılık durumunda gözlerin aynı hizada olmaması ve farklı yönlere bakmasıyla karşılaşmaktayız. Gözlerdeki bu hizalanma bozukluğu, her iki gözün aynı noktaya odaklanamaması ile sonuçlanır. Şaşılık, halk arasında göz kayması olarak da adlandırılır ve her yaşta ortaya çıkabilir.

Bir göz düz bakıyorken diğer göz dışa, içe, yukarı ya da aşağı bakabilmektedir. Bu kaymalar bazı durumlarda her iki göz içinde geçerli olabilmektedir. Sağlıklı bireylerde her iki gözde birbirine uyumlu ve paralel bir şekilde hareket etmelidir. Bu paralel hareket etme kabiliyetinin çeşitli sebeplere bağlı olarak bozulması durumunda ise gözde kayma (ambliyopi) oluşmaktadır.

Gözde kayma genellikle bebeklik, erken çocukluk dönemlerinde saptanabilen bir göz rahatsızlığıdır. Bu noktada bebeklerde 3 aya kadar zaman zaman görülen şaşılıklar normal bir durum olarak kabul edilmektedir. Fakat bu durumun 4. aydan sonra da devam etmesi göz sağlığında yaşanan bir probleme işaret etmektedir.
 

Göz Kayması Belirtileri

Göz kaymasına sahip bireylerde özellikle de bir noktaya odaklanılma esnasında gözün biri normal konumunda bulunurken diğer göz kayar ve çok daha farklı bir açıda yer alır.

Çocukluk yıllarında yaşanmakta olan şaşılık, özellikle de güneşli ortamlarda tek gözün kapatılması ya da her iki gözünde kullanılmasını sağlamak amacıyla başın öne eğilmesi başta olmak üzere çeşitli belirtiler ile kendini göstermektedir. Bu durumlara ek olarak görülmekte olan göz kayması belirtileri ise şu şekilde sıralanabilmektedir;

• Göz ve çevresinde sulanmaların meydana gelmesi

• Herhangi bir nesneye odaklanıldığında nesnenin çift olarak görülmesi (çift görme / diplopi)

• Göz ve baş ağrıları

• Bulanık görme problemi

• Bir yöne bakarken gözler yerine kafanın çevrilmesi

• Özellikle de yüksek ışıklı ortamlarda tek gözün istemsiz bir şekilde kısılması

• Gözlerin normal hareketlerinin kaybolması

• Özellikle de uzun süre yürüdükten sonra denge problemlerinin yaşanması

• Fotoğraf çekiminde ortaya çıkan gözlerdeki kırmızı parlamanın sarıya dönmesi

• Ani bir şekilde başlayan göz kaymaları. Bu durum son derece önemli bir bulgudur. Şaşılığın yanı sıra kafatasının içinde ya da göz içinde kitle varlığının da belirtisi olabilmektedir.

En çok bilinen şaşılık belirtisi gözlerde kayma, dışarıdan bakıldığı zaman oldukça rahat bir şekilde fark edilmektedir. Bu noktada dikkatli davranmakta fayda vardır. Özellikle de düşük orandaki göz kaymaları, ailelerin gözünden kaçabilmektedir. Şaşılığın ilerlemesiyle birlikte göz tembelliği (ambliyopi) gibi nispeten daha ciddi sonuçlar gelişebilmektedir. Bu nedenle erken tanı ve bu doğrultuda tedavinin oldukça önemli olduğunu söylemek mümkündür.

Göz kayması yalnızca çocukluk ya da bebeklik döneminde değil ilerleyen yaşlarda da ortaya çıkabilen bir rahatsızlıktır. Daha önce herhangi bir şekilde gözde kayma şikayeti olmayan bireylerde dahi aniden ortaya çıkmakla birlikte kişilerde denge kaybı ya da çift görme gibi belirtilerin ortaya çıkmasına da neden olmaktadır

Göz Kayması Nedenleri

En sık karşılaşılan göz kayması nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

• Bireyde genetik yatkınlığın olması . Ailesinde şaşılık yaşayan kişiler bulunan bireylerde, şaşılık görülme oranı çok daha yüksektir.
• Diyabet hastalığına sahip olunması
• Gözlük numarası yüksek olan çocuklarda net görmek için gözleri kısma gibi hareketlerle çabalama sonucunda şaşılığın ortaya çıkması.
• Beyin tümörü varlığı
• Beyin ya da beyin çevresinde aşırı sıvı birikmesi durumu
• Annenin hamilelik döneminde geçirdiği hastalıklar da şaşılık durumunun ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Ayrıca erken doğum, uzamış doğum, zor geçen doğumlar, doğum sonrasında oluşan çeşitli travmalar ve yüksek ateşli hastalıkların atlatılması da şaşılık hastalığına neden olabilmektedir.
• Beyin felci ya da beyni etkileyen travmalar
• Çocukluk döneminde geçirilen ateşli hastalık, travma ve kazalar
• Hipertansiyon hastalığının varlığı

Göz Kayması Muayenesi

Gözde kayma teşhisi uzman bir göz doktoru tarafından yapılacak detaylı muayenenin ardından kolaylıkla koyulabilmektedir. Bu noktada ailesinde şaşılık vakaları olan bireylerde gözünde kayma görülme ihtimali daha yüksek olduğunu belirtmek gerekir. Hastalığın özellikle de çocukluk döneminde teşhis edilmesi, başarılı bir şaşılık tedavisi uygulanabilmesi açısından oldukça önemlidir.

Bu nedenle çocuklar 6 yaşına kadar birkaç defa göz kontrolüne götürülmelidir. Çünkü hastalığın erken teşhis edilememesi estetik sorunlara ek olarak tüm yaşam boyunca devam edecek olan görme azlığı (göz tembelliği) gibi komplikasyonların gelişmesine de neden olabilir. Ayrıca bazı hastalarda beyin ya da göz içerisinde de çeşitli sorunlar ortaya çıkabilmektedir.

Şaşılık Türleri

Şaşılık çeşitleri; göz kaymasının türüne göre sınıflandırılmaktadır ve içe kayma (Ezotropya), dışa kayma (Ekzotropya) ve yukarı kayma (Hipertropya/Hipotropya) şeklinde 3 farklı gruba ayrılır. Oluşum nedenine göre oluşan göz kayması ise şu şekilde sınıflandırılmaktadır;

• Gizli şaşılık
• Kas felci geçirilmesine bağlı şaşılık(Paralitik)
• Doğumun ardından gelişen şaşılık(İnfantil/Doğumsal)
• Yetişkinlik döneminde ortaya çıkan şaşılık

Şaşılık Tedavi Yöntemleri

Şaşılık tedavisi için tercih edilecek olan yöntem; hastanın yaşı, hastalığın durumu, şaşılık tipi ve görme keskinliği gibi faktörler göz önünde bulundurularak belirlenir. Şaşılık birçok farklı sebebe bağlı olarak gelişim gösterdiği için tedavisi de duruma ve kişiye göre değişiklik göstermektedir.

• Gözlükle Şaşılık Tedavisi: Özellikle de kırma kusuruna (hipermetrop) bağlı kaymalarda ve çocuklarda sıkça kullanılan bir yöntem olarak bilinmektedir. Hastanın düzenli bir şekilde gözlük kullanmasıyla birlikte şaşılık durumu tamamen ortadan kaldırılır (Akomodatif Ezotropya).

• Kapama Tedavisi: Bu yöntem, göz tembelliği gelişmiş kişiler için uygulanan bir tedavi yöntemidir. Sağlam göz kapatılarak, tembel gözün çalışması teşvik edilir.

• Ortoptik Tedavi: Bu yöntem her iki göze de görme yeteneği ve derinlik hissiyatının (3 boyutlu görme) yeniden kazandırılması için yapılan bir takım göz egzersizlerinden oluşmaktadır.

• Nörotoksin (Botoks) Şaşılık Tedavisi: Bu yöntemde şaşılığa sebebiyet veren kas / kas grubunun içerisine nörotoksin enjeksiyonu gerçekleştirilmektedir. Bu sayede gözlerde tekrardan paralellik sağlanmış olur. Bu işlemin etkisi yaklaşık olarak 6 ay boyunca devam etmektedir. Bu yöntem özellikle de sinir felci yaşanmasından kaynaklı olarak gelişen şaşılığın tedavisinde kullanılmaktadır.

Şaşılık Ameliyatı

Şaşılık ameliyatı, genel olarak göz küresinin dışında yer almakta olan kaslar üzerinde gerçekleştirilen bir cerrahi müdahaledir. Bu noktada hedef iki göz arasındaki paralelliğin sağlanması, dolayısıyla şaşılık durumunun ortadan kaldırılmasıdır. Şaşılık ameliyatında kas gruplarının gücü, duruma göre azaltılır (resesyon) ya da arttırılır (reseksiyon). Ayrıca müdahale esnasında kasların etki noktaları da yeniden düzenlenmektedir.

Göz kayması ameliyatı sonrası ilk gece gözün kapalı tutulması gerekmektedir. Bu nedenle göz ve göz çevresine bandaj yerleştirilir. Bandajın ertesi gün açılması yeterli olacaktır. Bandaj açıldıktan sonra göz ve çevresi özellikle de kirpik dibi bölgeleri steril gazlı bezler kullanılarak temizlenmelidir. Ameliyatın ardından hastaların 3 gün boyunca dinlenmeleri ve bu süreç boyunca ağır aktivitelerden kaçınmaları tavsiye edilmektedir.

Göz kayması ameliyatı ardından 6 – 7 gün geçmesi ile birlikte hastalar günlük yaşantılarına tamamen geri dönebilirler. Ameliyattan sonra gözlerde kızarıklık gibi durumların ortaya çıkması gayet normal bir durum olarak kabul edilmektedir. Bu kızarıklıklar 3 – 4 haftaya kadar devam edebilir. Bu noktada damla kullanımıyla gözlerdeki kızarıklığı azaltmak mümkündür.

Şaşılık ameliyatı, cilde herhangi bir dikiş atılmadan yapıldığı için iyileşme sürecinin oldukça hızlı olduğunu söylemek mümkün. Dikişsiz ameliyat yöntemi özellikle de bebeklerde ve çocuklarda kullanılmakta olup, çok kısa bir süre içerisinde olumlu sonuçlar vermektedir. Gözler, büyük oranda ameliyatın yapıldığı ilk bir haftalık süreçte düzelmektedir.

Şaşılık Ameliyatı Fiyatı

Şaşılık ameliyatı fiyatı, göz kayması ameliyatı olacak kişinin şaşılık türü ve müdahale edilecek kas sayısına göre değişiklik göstermektedir.

Çocuklarda Şaşılık Tedavisi

Bazı göz kayması tiplerinde gözlük tedavisi uygulanmaktadır. Bu nedenlerde çocuklarda şaşılık tedavisi için ilk olarak uzman hekim nasıl bir gözlüğe ihtiyaç duyulacağını tespit edecektir. Bu noktada eğer hastada göz tembelliği de görülüyorsa gözlük tedavisine ek olarak göz kapama tedavisi uygulanması da gerekebilmektedir. Unutulmamalıdır ki şaşılık tedavisi ne kadar erken yapılırsa başarılı sonuçların alınma ihtimali de o kadar yüksektir.

Yaş ilerledikten sonra yapılan tedavilerde eski görme keskinliğini yakalamak her zaman mümkün değildir. Çocuklarda herhangi bir belirti görülmüyor olsa dahi ailelerin çocuklarını belirli aralıklarla uzman göz doktoruna götürmesi tavsiye edilmektedir. Çocuklar 6. ayda, 1 yaşında, 3 yaşında ve 6 yaşında göz doktoruna muayene olmalıdır.

Yetişkinlerde Şaşılık Tedavisi

Yetişkinlerde şaşılık tedavisi için özellikle de şaşılığın başlangıç dönemi ele alınmaktadır. Yetişkinlik döneminde ortaya çıkan şaşılık (ani göz kayması) her zaman çok önemli bir durumdur ve çok daha ciddi durumların habercisi olabilmektedir. Bu nedenle hastalığın sebebi ve hastalık sonucunda ortaya çıkan belirtiler dikkatli bir şekilde araştırılmalıdır. Bu araştırmalar sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda zaman kaybetmeden tedaviye başlanmasında da fayda vardır. Bu noktada şaşılığın oluşumuna diyabet ya da hipertansiyon gibi sistemik hastalıklar da neden olabilmektedir.

Yetişkinlik döneminde özellikle de şaşılığa bağlı olarak çift görme durumunun ortaya çıkması bireylerin hayat kalitelerini ciddi anlamda olumsuz etkileyebilmektedir. Yetişkinlerde şaşılık ortaya çıkması durumunda kayma miktarına göre tedavi planlaması yapılması gerekmektedir. Çeşitli şaşılık tedavi yöntemleri kullanılarak (prizmatik gözlük, botoks, ameliyat) başta çift görme olmak üzere yetişkinlerde birçok belirtiye yol açan göz kayması durumunu ortadan kaldırmak ve bireyin yaşam kalitesini eski haline getirmek mümkündür.

Yetişkin yaşlarda uygulanan göz kayması cerrahisi işlemi ardından beyinde yer alan adaptasyon merkezinin gözlerin yeni pozisyonuna uyum sağlama kabiliyetinde azalmalar ortaya çıkacaktır. Bu nedenle ameliyatın ardından çift görme durumunun gelişmesi veya devam etmesi söz konusu olabilir. Bu nedenle özellikle de yetişkin hastalarda ameliyattan önce hastanın cerrahi için ne oranda uygun olduğu detaylı bir muayenenin (prizmatik testler) ardından değerlendirilmelidir.

Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S)

Göz tembelliği (ambliyopi) nedir, şaşılıkla ilgisi nedir?

Göz tembelliği, bir gözün görme potansiyelinin, yapısal bir bozukluk olmamasına rağmen, beyin tarafından tam olarak geliştirilememesidir. Çocuklukta görülen sürekli göz kayması (şaşılık), göz tembelliğinin en önemli nedenlerinden biridir. Beyin, kayan gözden gelen görüntüyü iptal eder (baskılar) ve o göz görmeyi öğrenemez.

Şaşılık ameliyatı için yaş sınırı var mıdır?

Hayır, şaşılık ameliyatı için bir yaş sınırı yoktur. Bebeklik çağından (örn: 6 aylık) ileri yaşlara kadar (70-80 yaş) her hastaya yapılabilir. Çocuklarda amaç göz tembelliğini ve 3 boyutlu görme kaybını önlemekken, yetişkinlerde amaç genellikle çift görmeyi düzeltmek ve estetik/psikososyal iyileşme sağlamaktır.

Göz kapama tedavisi ne işe yarar?

Kapama tedavisi, şaşılığı (gözün kaymasını) düzeltmez; şaşılığın neden olduğu "göz tembelliğini" tedavi eder. İyi gören göz kapatılarak, beyin tembel olan (kayan) gözden gelen sinyalleri kullanmaya zorlanır. Bu sayede tembel gözün görme merkezi gelişir. Bu tedavi, özellikle 10 yaşından küçük çocuklarda etkilidir.

Şaşılık ameliyattan sonra tekrarlar mı?

Şaşılığın tipine ve hastanın durumuna bağlı olarak, bazı vakalarda (%15-30) yıllar içinde kaymanın bir miktar geri dönmesi veya farklı bir yöne kayma gelişmesi mümkündür. Bu bir komplikasyon değil, hastalığın doğal seyrinin bir parçası olabilir. Gerekirse, ikinci bir cerrahi müdahale ile bu durum başarıyla düzeltilebilir.

Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.